حادثه هواپیمایی بسیار نادر است. به عنوان مثال ، در سال 2018 ، طبق گفته شبکه ایمنی هواپیمایی مستقر در هلند ، 15 حادثه منجر به مرگ هواپیما رخ داده است که در مجموع منجر به کشته شدن 556 نفر شده است. این یعنی با 37.9 میلیون پرواز در سراسر جهان ، به ازای هر 2.52 میلیون پرواز یک حادثه مرگبار رخ داده است.
اما وقتی هواپیما سقوط می کند ، با وجود تمام ویژگی های ایمنی هواپیماهای مدرن و مهارت خلبانان بسیار آموزش دیده ممکن است یک حادثه هواپیمایی وحشتناکی رخ دهد و بسیار از مردم هم می خواهند بدانند که چرا این اتفاقات می افتد و علت سقوط هواپیما چه بوده است.
همیشه یک پاسخ ساده وجود ندارد!
در ایالات متحده ، محققان شورای امنیت حمل و نقل ملی (NTSB) مستقر در واشنگتن دی سی وظیفه غربالگری بین لاشه هواپیما و تجزیه و تحلیل داده های مهم ضبط صدای کابین خلبان و اطلاعات پرواز به اصطلاح “جعبه های سیاه” را دارند.
اما حتی پس از بررسی های بسیار ، همیشه یک پاسخ ساده و روشن در مورد علت سقوط هواپیما وجود ندارد. به گفته کیت هالوی ، افسر NTSB ، سقوط هواپیما اغلب ناشی از تعامل ترکیبی عوامل متعدد است. هالووی می گوید: “در حالی که علت اصلی سقوط می تواند این باشد که خلبان کنترل خود را از دست داده است ، اما هوا می تواند عاملی برای این اتفاق نیز باشد.”
هارو رنتر ، مدیر ارشد اجرایی شبکه ایمنی هواپیمایی ، با هالووی موافق است. رنتر در یک ایمیل می گوید: “در بیشتر تصادفات ، عوامل مختلفی دخیل هستند.” در تحقیقات حادثه هواپیمایی ، دلیل ساده ای مانند” خطای خلبان وجود ندارد. همیشه عوامل دیگری درگیر هستند.
تهیه لیست علل حادثه موضوعی پیچیده است ، زیرا آژانسها و سازمانهای مختلفی که تصادفات را ردیابی می کنند ، همیشه تصادفات را به روش ساده توصیف نمی کنند. اما در مقاله ای در سال 2015 ، سایمون اشلی بنت ، کارشناس ایمنی هواپیمایی انگلیس ، مدیر واحد ایمنی و امنیت مدنی در دانشگاه لستر ، پنج دلیل عمده تصادفات را ذکر کرد.
پنجمین علت حادثه هواپیما ، خطای خلبان
هواپیماهای مدرن به طور فزاینده ای از نظر فنی پیچیده تر هستند و پیچیدگی آنها گاهی اوقات فرصت بیشتری برای خطا به انسان می دهد. طبق مقاله 2015 ، سایمون اشلی بنت ، متخصص حمل و نقل هوایی در حدود نیمی از تصادفات مرگبار گفت ، اشتباهات خلبانان می تواند علت اصلی سقوط باشد.
مطالعات نشان داده اتفاق ناخوشایند بین سالهای 1983 و 2002 ، منتشر شده در مجله Aviation Space Environment Medicine در سال 2008 ، که رایج ترین نوع اشتباه بی احتیاطی است ، مانند بی توجهی به بررسی فشار هیدرولیکی برای تجهیزات فرود.
این مورد 26.3 درصد از تصادفات مربوط به خطای خلبان را تشکیل می دهد. تصمیمات نادرست ، مانند نزدیک شدن به فرودگاه از ارتفاع خیلی زیاد ، 23.3 درصد را تشکیل می دهد. انجام اشتباه محاسباتی در برخورد با نیروهایی که بر هواپیما اثر می گذارند 21.2 درصد را نشان می دهد و اشتباه در شرایط باد 7.2 درصد موارد اتفاق است.
یکی از نمونه های اخیر سقوط که به اشتباه در کابین خلبان نسبت داده شد ، پرواز 214 خطوط هوایی آسیانا بود که در سال 2013 با برخورد به دیواره دریایی در فرودگاه بین المللی سانفرانسیسکو باعث کشته شدن سه مسافر و مجروحیت های بیشمار مسافران و اعضای خدمه شد.
چهارمین علت سقوط هواپیما، نقص مکانیکی
نکته منفی هواپیماهای پیشرفته مدرن این است که تجهیزات بیشتری وجود دارد که می تواند خراب شود. تقریباً 20 درصد از سقوط ها عمدتا مربوط به مواردی است که در تجهیزات هواپیما مشکل ایجاد شده است.
یکی از نمونه های وحشتناک اشتباه در عملکرد هواپیما ، پرواز 800 TWA بود که در هوا منفجر شد ، که در سال 1996 در ساحل لانگ آیلند سقوط کرد و منجر به کشته شدن 230 نفر شد. در حالی که برخی مشکوک به حمله بمبی یا موشکی تروریستی بودند ، اما NTSB خلاف آن را مشخص کرد.
مشکلات مکانیکی نیز می تواند با اشتباهات خدمه پرواز تشدید شوند. طبق گزارشی از سوی هیئت بررسی سوانح هوایی ، به عنوان مثال در سال 1989 ، یکی از موتورهای هواپیمای بریتانیایی از کار افتاد.
اما خدمه پرواز به اشتباه معتقد بودند موتور هواپیما آسیب ندیده است آنها اشتباه خود را در داخل هواپیما هرگز درک نکردند تا اینکه هواپیما به طور ناگهانی در فاصله 2.4 مایل دریایی (44/4 کیلومتر) از باند مقصد ، مسیر خود را از دست داد و این موضع منجر به سقوطی آن شد که جان 47 مسافر را گرفت.
سومین علت حادثه هواپیما ، هوا
هر وقت هواپیمای مسافرتی در هنگام طوفانو باد شدید فرود اضطراری می کند ، طبیعی است که تعجب کنیم که آیا هوا ارتباطی با آن داشته که سریع فرود آمده؟ طبق تحقیقات معلوم شده هوا برای هواپیماهای کوچک که بیش از 20 برابر میزان تصادفات مربوط به هوا در هر 100000 ساعت پرواز را دارند بسیار تاثیر گذار است.
اما به این بزرگی نیست این عامل که احتمال دهید عامل سقوط هواپیمایی هوا باشد بگونه ای که فقط 10 درصد از این تصادفات را به شرایط بد آب و هوا باید نسبت داد. برای هواپیماهای مسافربری ، یک بررسی نشان داد که متداول ترین عوامل آب و هوا در تصادفات است ، در حالی که باد دومین علل شایع است.
گاهی اوقات ، مشکل آب و هوا به نحوه عملکرد خلبانان برای مقابله با آن وابسته است. سیلویا وریگلی ، نویسنده کتاب “چرا هواپیماها سقوط می کنند” در سال 2014 به بی بی سی نیوز گفت که نمی تواند تصادفی را تصور کند که هوا تنها دلیل آن باشد. وی توضیح داد: “اما شرایطی ممکن است وجود داشته باشد که هوا هواپیما را در معرض خطر بالاتری برای اشتباه قرار دهد.”
دومین علت حادثه هواپیما – تصادفات عمدی
متأسفانه هر فاجعه هوایی یک حادثه نیست. سایت بنت تخمین زد که حدود 10 درصد از تصادفات ناشی از خرابکاری در سیستم هواپیما است و این عدد را کمی کمتر و در حدود 9 درصد اعلام کرده است. سقوط عمدی غالباً به دلیل بمب های نصب شده در هواپیماهای مسافربری است ، مانند بمب در چمدانی که FBI می گوید در پرواز 103 پان آم ، که در سال 1988 در اسکاتلند در هوا منفجر شد.
یک سناریوی ناراحت کننده تر نیز وجود دارد که در آن یک خلبان تصمیم به خودکشی می گیرد و با سقوط عمدی هواپیما ، جان خود و خدمه و مسافرانش را می گیرد. وب سایت شبکه ایمنی هواپیمایی 14 مورد از خودکشی خلبانان را با هواپیمای مسافربری از سال 1976 ذکر کرده است. این مجموعه شامل یک مورد سقوط جنجالی مصر در سال 1990 در سواحل ماساچوست است که منجر به کشته شدن 217 نفر شد.
اولین علت حادثه هواپیما ، سایر اشتباهات انسانی
بنا به گفته سایت بنت ، بقیه حوادث ، حدود 10 درصد ، به دلیل اشتباهاتی غیر از خدمه پرواز توسط انسان ها رخ داده است ، مانند اشتباهاتی که توسط کنترل کننده های ترافیک هوایی ، مهندسان تعمیر و نگهداری و دیگران رخ می دهد. اشتباهات در برج می تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال ، در سال 1991 ، پس از برخورد هواپیمای مسافربری با هواپیمای مسافربری که در همان باند فرود آمد بود و منجرب به کشته شدن 34 نفر شد.
خوشبختانه کنترل کننده ها خیلی اشتباه نمی کنند. یک مطالعه FAA در سال 2013 نشان داد که کنترل کننده های ترافیک هوایی ایالات متحده در سالی که 132 میلیون پرواز را انجام داده اند 4394 خطا مرتکب شده اند. فقط 41 مورد از این اشتباهات “خطرات پر خطر” تلقی می شد.
اما FAA نتیجه گرفت که هفت مورد از آنها ممکن است منجر به علت سقوط هواپیما شود. اشتباهات در نگهداری نیز باعث خرابی می شود. در سال 1985 ، سقوط پرواز 123 هواپیمایی ژاپن که منجر به کشته شدن 520 نفر شد ، مربوط به تعمیر اشتباهی بود که سالها قبل انجام شده بود.
